องค์ประกอบของระบบ GPS
เจาะลึกโครงสร้างเบื้องหลังเทคโนโลยีระบุตำแหน่งที่เราใช้กันทุกวัน
ทุกวันนี้เราคุ้นเคยกับการใช้งาน GPS ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการนำทางผ่านแอปพลิเคชันบนสมาร์ตโฟน การติดตามรถยนต์ด้วย GPS Tracker หรือการวิเคราะห์เส้นทางโลจิสติกส์ในธุรกิจ แต่เบื้องหลังการทำงานของระบบ GPS นั้นไม่ได้ง่ายอย่างที่เห็น เพราะต้องอาศัยการทำงานร่วมกันของระบบที่ซับซ้อนและแม่นยำอย่างมาก
ระบบ GPS (Global Positioning System) ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก ที่ทำงานประสานกัน ได้แก่
1. ระบบดาวเทียม (Space Segment)
2. ระบบควบคุมภาคพื้นดิน (Control Segment)
3. ระบบผู้ใช้งาน (User Segment)
แต่ละส่วนมีบทบาทเฉพาะที่เชื่อมโยงกันอย่างละเอียด เพื่อให้ข้อมูลตำแหน่งที่แม่นยำที่สุดส่งถึงมือผู้ใช้ทั่วโลก1. ระบบดาวเทียม (Space Segment)ระบบ GPS จะไม่มีทางทำงานได้หากไม่มี "กลุ่มดาวเทียม" ที่โคจรรอบโลกอย่างต่อเนื่องคุณสมบัติของดาวเทียม GPS:- อยู่ในวงโคจรระดับกลาง (Medium Earth Orbit - MEO)
- ความสูงจากพื้นโลกประมาณ 20,200 กิโลเมตร
- โคจรรอบโลก วันละ 2 รอบ
- มีดาวเทียมใช้งานจริง ไม่น้อยกว่า 24 ดวง และมักมีมากถึง 30–32 ดวงเพื่อสำรอง
- ทุกดวงจะส่งสัญญาณวิทยุคลื่นความถี่เฉพาะ ที่ประกอบด้วยข้อมูล 2 อย่างสำคัญ คือ
1. เวลาที่ส่งสัญญาณออกจากดาวเทียม 2. ตำแหน่งของดาวเทียมขณะส่งสัญญาณด้วยข้อมูลนี้ อุปกรณ์ GPS ที่อยู่บนพื้นดินสามารถคำนวณ “ระยะห่าง” จากดาวเทียมแต่ละดวงได้ และเมื่อรับข้อมูลจากดาวเทียม 4 ดวงขึ้นไป ก็สามารถระบุตำแหน่งได้อย่างแม่นยำ2. ระบบควบคุมภาคพื้นดิน (Control Segment)ระบบดาวเทียมที่อยู่ห่างจากโลกหลายหมื่นกิโลเมตรนั้น ไม่ได้ทำงานโดยลอยลำไปเอง แต่ต้องมีการควบคุม ดูแล และปรับเทียบอย่างต่อเนื่องจากภาคพื้นดินส่วนประกอบของระบบควบคุม:- สถานีควบคุมหลัก (Master Control Station)
- ตั้งอยู่ที่ Schriever Space Force Base ในโคโลราโด สหรัฐอเมริกา ทำหน้าที่หลักในการจัดการระบบทั้งหมด
- สถานีติดตาม (Monitoring Stations)
- กระจายอยู่ตามพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลก เช่น ฮาวาย อะลาสกา เอกวาดอร์ แอฟริกา และออสเตรเลีย ทำหน้าที่รับข้อมูลจากดาวเทียม
- เสาส่งคำสั่ง (Ground Antennas)
- ใช้ส่งคำสั่งและอัปเดตข้อมูลกลับไปยังดาวเทียม เช่น การปรับเวลาให้ตรง หรืออัปเดตเส้นทางโคจร
หน้าที่ของระบบควบคุม:- ตรวจสอบตำแหน่งและสุขภาพของดาวเทียม
- ปรับเทียบเวลาให้นาฬิกาอะตอมในดาวเทียมแม่นยำ
- อัปเดตเส้นทางโคจรเพื่อให้ระบบดาวเทียมเคลื่อนที่ตรงตามกำหนด
- ส่งข้อมูลเสริมความแม่นยำ (เช่น ข้อมูลปัจจุบันของวงโคจร) ไปยังผู้ใช้งาน
หากไม่มีระบบควบคุมนี้ ดาวเทียมจะค่อย ๆ เสียความแม่นยำ และไม่สามารถให้บริการนำทางได้อย่างต่อเนื่อง3. ระบบผู้ใช้งาน (User Segment)นี่คือส่วนที่เราคุ้นเคยที่สุด เพราะเป็นสิ่งที่เราใช้งานจริงในชีวิตประจำวัน เช่น- สมาร์ตโฟนที่มีระบบนำทาง
- GPS Tracker สำหรับรถยนต์
- อุปกรณ์ระบุตำแหน่งในโดรน
- ระบบติดตามของบริษัทโลจิสติกส์
- นาฬิกาอัจฉริยะ หรืออุปกรณ์ติดตามฟิตเนส
วิธีการทำงานของอุปกรณ์ผู้ใช้งาน:
1. รับสัญญาณจากดาวเทียมอย่างน้อย 4 ดวงขึ้นไป
2. คำนวณระยะห่างจากแต่ละดวงโดยวัดจาก “เวลาที่ใช้ในการเดินทางของสัญญาณ”
3. ประมวลผลทางคณิตศาสตร์ เพื่อระบุตำแหน่งของผู้ใช้งานในรูปแบบ 3 มิติ (ละติจูด ลองจิจูด และความสูง)
หากอุปกรณ์สามารถรับสัญญาณจากดาวเทียมได้มากกว่า 6 ดวง ก็จะให้ตำแหน่งที่แม่นยำในระดับเมตร หรือละเอียดถึงเซนติเมตรในกรณีของระบบ RTK (Real-Time Kinematic)
GPS ไม่ใช่แค่ “อุปกรณ์” แต่คือ “ระบบ”
ระบบ GPS ทำงานอย่างต่อเนื่องตลอด 24 ชั่วโมง ไม่มีวันหยุด ทุกจุดบนโลกจะมีสัญญาณดาวเทียมครอบคลุมเสมอ เพราะทุกองค์ประกอบตั้งแต่ดาวเทียม สถานีภาคพื้นดิน และอุปกรณ์ของผู้ใช้งาน ได้รับการออกแบบให้ทำงานร่วมกันอย่างแม่นยำและเชื่อถือได้
การเข้าใจองค์ประกอบของระบบ GPS ไม่เพียงช่วยให้เราใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่ยังช่วยให้เห็นถึงความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่ทำให้โลกเชื่อมต่อกันได้แม่นยำเพียงปลายนิ้ว
สนใจติดตั้ง Gps ติดต่อสอบถามได้ที่
0802956052 พี่บอย
0802951830 พี่ปูเป้
@ gpsthaicar